Họ không thể hiểu nổi câu hay đoạn thơ đó nói gì ngay cả khi đặt nó trong tổng thể bài thơ. Khoa học thường được viết theo phương pháp quy nạp, tức là các luận cứ hình thành nên các mệnh đề thông qua các dẫn chứng thực tế. Ranh giới giữa một câu ghép dài và một đoạn văn ngắn vô cùng mong manh.
Cuốn The First Circle (Vòng tròn đầu tiên) của Alexander Solzhenitsyn đã lột tả sự độc ác và tính vô nhân đạo của bộ máy quan liêu Xô Viết rõ nét hơn hàng trăm bản báo cáo và nghiên cứu thực tế. Yêu cầu chỉ được nêu dữ kiện, không nêu ý kiến (trừ trường hợp như ví dụ trên) cũng hạn chế tính bao quát của các cuốn bách khoa toàn thư. Liệu tác giả có dụng ý châm biếm không khi ông cho nhân vật của mình nói về chủ đề? Nói chung, người đọc phải rất nỗ lực để thấu hiểu ý đồ của tác giả trước khi quyết định đặt một tác phẩm hư cấu vào mặt này hay mặt kia của vấn đề.
Chỉ khi chúng ta cùng nhìn nhận một từ theo cùng một cách thì mới có sự giao lưu về tư duy. Các tác phẩm văn học giả tưởng có thể dẫn đến hành động, nhưng không phải là mục đích sáng tác ra chúng. Nó có lẽ cũng không phải là lịch sử của miền Tây nước Mỹ những năm 1860.
Cuốn thứ hai nói về việc con người nên kiểm soát bản thân như thế nào, và điều gì tạo nên phẩm giá, đức hạnh của con người. Cấp độ đọc kiểm soát có khuynh hướng trả lời hai câu hỏi đầu chính xác hơn hai câu hỏi sau. Về mặt lý tưởng, ba điều kiện này là điều kiện thiết yếu để có một cuộc đàm luận thông minh và hữu ích.
Một trí óc không được kích thích bằng những câu hỏi hay tồn tại nhưng chúng ta phải nhìn theo cách nhìn của trẻ em, thắc mắc như cách trẻ em thường làm và hỏi như chúng hỏi. Bạn càng thể hiện mình có khả năng chỉ ra nguyên nhân vì sao bạn thích đọc sách giả tưởng hoặc thơ ca, thì bạn càng hiểu rõ về giá trị nghệ thuật của các tác phẩm văn học. Khi ngữ nghĩa chưa rõ ràng coi như hoạt động giao tiếp chưa xảy ra hoặc xảy ra không trọn vẹn.
Cũng có thể, văn phong này được ưa thích nhờ tác phẩm Pensees của Pascal (tất nhiên, Pascal không hề có ý định để tác phẩm của mình trở thành những câu nói ngắn và bí hiểm. Quy tắc 6: ĐÁNH DẤU NHỮNG CÂU QUAN TRỌNG NHẤT TRONG MỘT CUỐN SÁCH VÀ TÌM RA CÁC NHẬN ĐỊNH ẨN CHỨA TRONG ĐÓ. Sử thi có lẽ là những tác phẩm được tôn vinh nhất nhưng lại ít được đọc nhất trong kho tàng văn học truyền thống phương Tây.
Chúng ta có thể dễ dàng nhận ra điều gì đáng ra nên làm, nhưng khi không có thời gian liệu ta có thể sáng suốt như vậy không? Đó là câu hỏi bạn nên đặt ra thường xuyên khi đọc các bi kịch Hy Lạp. Một ví dụ khác là về Aristotle. Nhưng việc đi sâu nghiên cứu vấn đề sẽ giúp bạn sớm nhận ra các nhà văn coi tinh túy của tình yêu mang tính nhận thức hơn là ham muốn.
Một độc giả sẽ đọc tốt hơn một độc giả khác nếu người đó thực hiện nhiều hoạt động hơn, và cố gắng nhiều hơn. Từ kiến thức ở đây có phạm vi ý nghĩa rất rộng, bạn có thể thay thế nó bằng quan điểm hay định kiến sẽ tốt hơn. Tình trạng viết một đằng hiểu một nẻo như vậy sẽ làm hỏng hoặc ít nhất là cản trở hoạt động giao tiếp.
Bốn câu hỏi trên đã tóm lược nhiệm vụ tổng thể mà một độc giả phải làm. Vậy đọc tích cực là như thế nào? Câu hỏi này sẽ được nhắc đến nhiều lần trong cả cuốn sách. Nhưng bạn phải luôn nhớ rằng tín điều không phải là điều mà tín đồ giả định.
Tạo lập một loạt các nhận định trung tính cho tất cả cá tác giả bằng cách đặt ra một loạt câu hỏi có thể tìm thấy câu trả lời trong các cuốn sách, dù câu hỏi đó có được trả lời rõ ràng hay không. Bạn phải thật quen và biết cách phân biệt chúng. Thứ ba, các quy tắc phê phán khi đọc tác phẩm giả tưởng là gì? Đó là đừng phê bình một tác phẩm giả tưởng cho tới khi bạn hoàn toàn coi trọng cố gắng của tác giả trong việc giúp bạn trải nghiệm điều gì đó.