Tiến trình này không tự phát diễn ra. Thế nhưng, biết rằng bạn không trụ ở hiện tại đã là một thành công lớn lao rồi: Biết được như thế chính là hiện trú vậy – cho dù khởi thuỷ nó chỉ kéo dài được vài giây trước khi bạn lại để mất nó đi. bạn vẫn có thể đưa ra ý kiến một cách minh bạch và kiên quyết, nhưng sẽ không có năng lượng phản ứng ở đằng sau nó, không có phòng thủ hay tấn công.
Một trong những tư tưởng vĩ đại nhất xuất phát từ bộ môn vật lý học hiện đại là quan điểm về tính đồng nhất giữa chủ thể quan sát và đối tượng quan sát: Người tiến hành cuộc thí nghiệm – tức là ý thức đứng ra quan sát – không thể tách biệt khỏi các hiện tượng được quan sát, và một cách quan sát khác sẽ khiến cho các hiện tượng được quan sát hành xử khác hẳn đi. Khi các tôn giáo ra đời, sự ly khai này càng dứt khoát hơn dưới dạng tín niệm “mi không phải là thân xác của mi”. Đau khổ sẽ không giảm bớt cường độ khi bạn giải quyết nó bằng biện pháp vô minh.
Nhằm mục đích gì? Phải chăng nhân vật hay thứ gì đó đang bày cuộc chơi, một cuộc chơi đầy dẫy các sắc tướng? Đây là điều mà những người truy cầu chân lý thời cổ ở Ấn Độ tự hỏi bản thân họ. Vì vậy đừng quá chú trọng đến thành quả sẽ gặt hái được – mà chỉ nên quan tâm đến bản thân hành động. Dưới đây là minh họa về cách tác động của sự vâng phục trong các mối quan hệ.
Bên dưới chiếc mặt nạ tự ngã hư ngụy, bạn sẽ vô cùng bất hạnh. Đây là những sắc thái trong bản tính đích thực của bạn, vốn thường xuyên bị tâm trí che khuất đi. Bất cứ khi nào hai hay nhiều cái tôi giả tạo đến với nhau, thì bi kịch loại này hay loại khác nhất định sẽ xuất hiện.
Nó là trạng thái tuy không đau đớn hay bất hạnh sâu sắc, mà hầu như liên tục khó chịu, bất mạn, buồn chán, hay bất an ở mức độ thấp – một dạng nhiễu loạn ở hậu trường. Một tình huống cần phải được giải quyết hoặc chấp nhận – đúng vậy. Tất cả các chức năng căn bản của thân xác chúng ta – khoái lạc, khổ đau, hô hấp, ăn uống, đại tiểu tiện, ngủ, thôi thúc kết đôi và sinh sản, và dĩ nhiên cả sinh và tử nữa – đều chẳng khác gì chúng.
Lúc ấy tâm trí bị lật đổ khỏi vị trí quyền lực của nó, và Bản thế hiện tiền tự hiển lộ ra như bản tính đích thực của bạn. Hãy quan át cơn khoái lạc kỳ quặc bạn rút ra từ tình trạng bất hạnh của mình. Thực ra bạn chỉ có thể tương quan sâu sắc khi nào bạn tỏ ngộ Bản thể hiện tiền.
Cho nên, trước khi bạn ổn định vững chắc trong trạng thái hiện trú, tức là trước khi bạn tỉnh thức hoàn toàn, bạn xê dịch tới lui trong một thời gian giữa trạng thái ý thức tỏ ngộ và trạng thái ý thức mê muội, giữa trạng thái hiện trú và trạng thái đồng hoá với tâm trí. Khí là trường năng lượng nội tại trong cơ thể bạn. Tác phẩm A Course in Miracles diễn tả sự thật này một cách chua xót rằng: “Không có gì chân thực có thể bị đe dọa.
Còn ở trường hợp sau, người ta chỉ cảm thấy nó một cách gián tiếp dưới dạng khao khát, ham muốn và có nhu cầu mãnh liệt. Tâm trí mặc tình sáng tạo ra các sản phẩm quái đản, và không chỉ riêng trong các phòng trưng bày các tác phẩm nghệ thuật thôi đâu. trong bất kỳ tình huống khẩn cấp nào, hoặc bạn tồn tại hoặc bạn không; dù sao, kiểu nào cũng không phải là vấn đề.
Một mặt, bởi vì bạn vẫn còn sốn trong thân xác, bạn cũng chia sẻ tính mong manh và khả năng tử vong của hình tướng vật chất với mọi người khác và với mọi loài sinh vật. Bạn hãy thực tập theo lối này trong những ngày tháng sắp tới. Xúc cảm nảy sinh ở chỗ mà tâm trí và thân xác gặp gỡ nhau.
Ông cho rằng cần phải tỉnh thức triệt để rồi mới khoan thứ được. Lúc mới bắt đầu đọc, ý nghĩa của một vài thuật ngữ như “Bản thể hiện tiền” (being) hoặc “sự hiện trú” (presence) chẳng hạn, thoạt đầu có lẽ không hoàn toàn sáng tỏ đối với bạn. Bạn tĩnh lặng, mà vẫn cảnh giác cao độ.