Những nhà tâm lý học Anh, Mỹ hay chiatính con người ra hai hạng, hạng hướng nội và hạng hướng ngoại. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn. họ vui ngầm vì những lý do gì đây.
Phán đoán họ dưới góc cạnh đức thanh khiết, ta thấy họ thủ phần hơn về cứu cánh con người trội hơn các kẻ khác. Tôi gặp cậu trai 11 tuổi leo một cây dừa. Có lắm bạn trai mất đi nét mặt non nớt, êm diệu của thời măng sữa.
Nhiều cha mẹ bực dọc khi thấy con cái con nít của mình có một lối sống như ăn nói, đòi ăn mặc, chơi nhởi riêng. Nhưng đáng lo sợ là các quáitính sau nầy của một thiểu số bạn trai có căn tạng kỳ dị. Họ đem bao nhiêu kỷ niệm êm đềm của thời ái ân cũ để gieo vào đó nọc rắn ghen tương hầu bôi lọ bến cũ của thuyền lòng họ.
Họ cười thêm rồi nắm tay tôi lôi đi chơi mà không nói gì. Tình mẫu tử phải không? Được! Nhưng tôi là kết quả của sự bà tìm nhục lạc nên khi tôi thấy cần lắc cổ bà thì tôi chỉ làm một việc thiện cho công ích. Thì tâm hồn họ là khuôn lộng hình ảnh trăm năm của họ.
Từ đầu chương tôi đã nói vườn lòng họ có gió lạ yêu đương thổi phớt rồi tôi kể một số hình thức mà thứ gió lạ ấy xen vào. Hồi nầy vì ảnh hưởng của tiểu thuyết, màn bạc, kịch tuồng một số không nhỏ nam thanh cương quyết khi lập gia đình tìm cho được một người bạn xinh đẹp tài ba như những nhân vật trong tiểu thuyết, trên màn bạc, sân khấu. Có kẻ tưởng mình mang một chứng bệnh gì quái gở do những tư tưởng ô uế xác thịt.
Họ hay hướng về bạn gái nhỏ tuổi hơn họ. Họ tưởng tượng người yêu đang ngồi viết với gương mặt kiều diễm. Cái gì của thời qua, họ cho là hủ lậu.
Đóng một vai trò phục vụ dân chúng bất cứ ở đâu nhất là ở những công sở nơi nói lên đường lối của chánh phủ, bạn trai nên đề phòng chẳng nhữngtính lãnh đạm mà còn tật cau có, khinh người vô tình hay cố ý tỏ ra tư cách quan liêu, bốc lột, trưởng giả, độc tài làm cho kẻ thức giả có cảm tưởng mình là sâu dân mọt nước, tôi biếttính đ àn ông thì ưa dứt khoát, mau lẹ, trực tiếp mà quần chúng thì có kẻ lải nhải nói, giằng co công việc hay làm những gì khác mất thì giờ, phá rối việc chung. Phải nói thẳng là chiến dịch ái tình đang rần rật diễn ra trong xã hội học đường ở thành thị cũng như thôn quê ngày nay. Có bạn trai tướng diện y như con gái nhà lành.
Thường những bạn trai nầy bị người lớn cho là cứng đầu, co cượng, sái trí. Họ được Tạo hóa ban cho trí tuệ, trí nhớ, trí tưởng và lòng ướt vọng khả quan. Hướng họ về sự khao khát của những siêu nhiên, giúp tâm hồn họ hướng thượng cho đến khi họ bước vào ngã ba cuộc đời.
Họ kiếm trong đó những ngụ ý, thâm ý gì theo họ muốn đó. Trong cuốn Psychologie des Garcons, Edward Montier nói: Bạn trai tốt bụng . Nếu không có khoa tình yêu thì không làm gì cắt nghĩa được những huyền nhiệm của sáng tạo và bảo tồn vạn vật.
Thì tôi đã nói đ àn ông có bản chất bội bạc. Các trường lớp bị coi là cặn bã xã hội như gái điếm, như kẻ ăn mày, như người lao động con đông giống chuột lứa, co rút trong nhà nhà chuồng, đã bị đời miệt thị, lại còn bị số đông bạn trai gớm như cùi nếu không lạm dụng được để thỏa mãn lòng ích kỷ. Lắm lúc cha mẹ đã hết làm mọi ta, sang qua làm tôi tớ cho đời cháu là con cái ta mà ta để các vị ăn uống, nghỉ ngơi tệ bạc.