Thiên tài như Kim Trọng đa tình đến nỗi nghe tiếng đ àn bà mà Bạn trai muốn nói chuyện với bạn gái, mà không có cơ hội, lý do hay bị phản đối nên phương thế vớt vát là chọc ghẹo. Lương tâm rộng rãi không hay mọt mại về tiểu tiết.
Nó xô người vô cái chuồng lợn xã hội mà trong đó không có cái gì làm tiêu chuẩn tuyệt đối cả. Désirée vẫn còn yêu Nã Phá Luân nồng nhiệt, khi hay tin chàng bội bạc, tuyệt vọng, gởi cho một bức thư viết bằng huyết lệ. Các thần bất mãn, trả đũa bằng cách cột đầu Prométhée vào núi Causace.
Ai mục kích mấy trường hợp ấy, phải lấy làm khó chịu và thương hại chotính nông nỗi của họ. Lúc còn thanh niên tôi được giới thiệu làm diễn văn trước một khán thính giả lõi non một ngàn người. Đức tế nhị cũng lệch lạc vì sự ê chề của thú xác thịt, của tật thày lay.
Ngâm một đoạn Kiều, đọc Shakespeare. Họ chỉ để lại cho người bạn tâm giao cũ một chỗ vì nhân nghĩa trong tim họ. Họ thế cha, gồng gánh nhiều công việc nặng nhọc.
Họ vẽ trong trí hình ảnh tuyệt vời khả ái của người bạn trăn năm mai hậu. Mấy tiếng ấy, thưa bạn, có thể đặt vào đại đa số đầu lưỡi đ àn ông trước thái độ mai sầu liễu ủ ăn năn khóc lóc của đàn bà. Nhưng khi họ càng gào thét: Mau lên chứ, vội vàng lên với chú thì thuốc độc của dâm tình đã khiến Bịnh hoạn cắn xương như cắn rúc và tâm hồn họ cũng rã rượi mà kêu la cùng vua của ái tình trong sạch:
Hễ ai khéo ăn to nói lớn, xúi giục bằng cách chọc vào lòng tự ái,tính tự cường, khí hăng hái của họ thì bảo lên mây họ cũng muốn có cách để bay. Nhưng tại tự nhiên trong người họ phát tiết ra chất dịch thừa khó thở ấy. Song họ đã có một hay nhiều tinh thần mà họ đã thề 'trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.
Họ nghe trong người họ có sức sống đang lên. Tôi nhát gan đến nỗi tôi không thể chào hỏi, ngồi chung với nhiều người mà khỏi mồ hôi rịn ướt trán. Lòng họ lạnh niềm đạo đức mà nóng nảy về tình yêu, về các tham vọng tiền của, chức quyền.
Người bạn gái đồng niên với họ nói thì liếm môi, bẻ miệng, ngả đầu, mắt như thăm dò, tướng diện gò bó. Họ ngủ ngon một phần lớn nhờ tâm thần chưa bị căng thẳng, kích thích vì những sụ nhiêu khê, phiền toái ở đời. Còn bạn trai xem ra vụng về nghệ thuật biểu lộ tình cảm yêu.
Mà như vậy thì làm sao gia đình hạnh phúc, làm sao ra đời mua chuộc được thành công. Để rồi trước mặt vợ lớn: Giọt châu lã chã khôn cầm và bạc nhược tự thú: Jean Le Presbytre gọi sự mê sách của các bạn trai mà tôi nói rõ tiểu thuyết ở đây là cơn khủng hoảng.
Tuy suy nghĩ như vậy, tôi không dám quả quyết đ àn ông là phái yếu về quan điểm nầy. Phải nhận thức lẽ huyền diệu nầy của Tạo hóa, người ta mới hiểu được tại sao người bạn trai, người bạn gái có thể xác, tâm hồn mang nhiều điểm khác nhau mà tự nhiên đến tuổi dậy thì, có xu hướng sống hợp nhất nhau. Không phải họ bảo người lớn sai lầm đâu.